به گروهی از ستارهها که در تجسم انسان شکل و پیکربندی مشخصی را تشکیل داده باشند صورت فلکی یا پیکر آسمانی میگویند.
صورتهای فلکی در فرهنگهای گوناگون حضور داشتهاند و طی گذشت زمان تغییراتی هم در تقسیمبندی، تعداد و نامگذاری آنها صورت گرفتهاست.
نام فارسی | نامهای دیگر در متون فارسی | نامهای انگلیسی |
---|---|---|
آبمار | مار آبی، نرمار، هیة الماء | Hydrus |
آتشدان | مجمره، عودسوز، محراب نفاطه، الببغاء | Ara |
ارابهران | گردونهران، ممسکالاعنه، ممسک العِنان، عناندار، صاحب المعز | Auriga |
اژدها | تنین، جوزهر (عربیشده گوزهر فارسی)، هَشتَنبَر | Draco |
اسب بالدار | فرس اعظم، فرس ثانی، اسب بزرگ، پِگاسوس | Pegasus |
کره اسب | فَرَس اول، قطعةالفَرَس، اسب کوچک، پارهاسب | Equuleus |
اسکنه | قلم | Caelum |
آفتابپرست | حرباء | Chamaeleon |
بادبان | شراع | Vela |
بزغاله | جَدی، بُزیچه چرخ، بز دریایی، بزماهی، بَهی، شاخ بز، وهیگ | Capricornus |
پرسیوس | بَرَنده سر دیو، برنده سر غول، سوار، حامل رأس الغول، دیوکش، برساووش، پِرسئوس | Perseus |
بره | حَمَل | Aries |
جام | پیاله، کاسه بزرگ، باطیه، معلف، لاوک، کندال | Crater |
پیکان | تیر، سهم | Sagitta |
تاج جنوبی | اکلیل جنوبی، افسر، قبه، تاج دَشتری | Corona Australis |
تاج شمالی | فُکّه، اکلیل شمالی، کاسه درویشان، کاسه یتیمان، کاسه لئیمان، قصعةالمساکین، تاج هودَری | Corona Borealis |
سگان تازی | سگهای تازی، سگهای شکاری، تازیها | Canes Venatici |
ترازو | میزان، پله | Libra |
تکشاخ | - | Monoceros |
تلسکوپ | دوربین | Telescopium |
تلمبه | مفرغة الهواء، تلمبه بادی، پمپ | Antlia |
تور | تور ماهیگیری، تور کوچک، تاربست، شبکه | Reticulum |
توکان | طوقان | Tucana |
رود | جوی، نهر، رودخانه فلکی، نهر الاردن | Eridanus |
چلپاسه | سوسمار، مارمولک، بزمجه | Lacerta |
چلیپا | صلیب جنوبی | Crux |
خرچنگ | سرطان | Cancer |
خرس بزرگ | دب اکبر، هفت اورنگ، ارابه داوود، بنات نعش کبری، خرس مِهتر | Ursa Major |
خرس کوچک | دب اصغر، هفت اورنگ کوچک، سریر فلک، خرس کِهتر | Ursa Minor |
خرگوش | اَرنَب | Lepus |
درنا | - | Grus |
دلفین | - | Delphinus |
آبکش | ریزنده آب، آببَر، ساکبالماء، دال | Aquarius |
پرگار | دوپرگار، جفتپرگار | Circinus |
دوپیکر | دُوین، جوزا، تؤمان | Gemini |
دوشیزه | عذرا، خوشه، سنبله | Virgo |
کاسیوپه | ذاتالکرسی، خداوند کرسی، سرور تخت | Cassiopeia |
روباهک | روباه، ثعلب، روباهوله | Vulpecula |
هرکول | زانوزده، برزانونشسته، الجاثی، الجاثی علی رکبتیه، پهلوان، راقص، هرقل، هِراکلِس، هرکول | Hercules |
زرافه | شترگاوپلنگ، شترپ | Camelopardalis |
آندرومدا | اِمرأة المُسلسله، ناقه، زن زنجیری، زن بر زنجیر، زن در زنجیر، زن به زنجیر بسته، شاهزاده | Andromeda |
ساعت | یارَگوییوم | Horologium |
سپر | سپر سوبیِسکی | Scutum |
ششکان | سِکستان، سکستانز، شِشان، السدس | Sextans |
سگ بزرگ | کلب اکبر، کلب الجبار، سگ کلان، سگ مِهتر | Canis Major |
سگ کوچک | کلب اصغر، کلب مقدم، الغمیصاء، تریشگ (از پارسی میانه)، سگ کِهتر | Canis Minor |
پیکرتراش | کارگاه سنگتراش حَجّار | Sculptor |
نگارگر | سهپایه، نقاش، آلةالمصور | Pictor |
سهگوشه | سهبر، سهسو، مثلث، الاشراط | Triangulum |
سیاهگوش | وشق | Lynx |
ققنوس | عنقاء، سیمرغ، فینِکس، فونیکس | Phoenix |
شاهتخته | کشتی، تیر حمال، السفینةالطائر، اَفزل | Carina |
اوریون | شکارگر شکارچی، جبار، راعی، النسق، بزرگمنش | Orion |
چنگ | چنگ رومی، شَلیاق، دیگپایه، یکپایه، سهپایه، لارا، لورا (از لاتین)، اثافی، نسر واقع، سلحفات، بربط، الصنج، کَشَف | Lyra |
شیر | اسد، شیر سپهر | Leo |
شیر کوچک | اسد اصغر، شیر کِهتر | Leo Minor |
طاووس | تاووس | Pavo |
عقاب | شاهین | Aquila |
قطبنما | - | Pyxis |
کنتاوروس | قنطورس، سنطوروس، ظلیم، گَندَراوَه (اوستایی) | Centaurus |
کفیوس | قیفاووس، کِفئوس، سلطان، ملتهب | Cepheus |
کبوتر | حمامه | Columba |
کژدم | عقرب | Scorpius |
کشتیدم | پَسال دنباله کشتی | Puppis |
کلاغ | غُراب، زاغ | Corvus |
کمانگیر | کمان، قوس، رامی، کماندار، تیرانداز، نیماسب | Sagittarius |
کوره | تنور | Fornax |
کوهمیز | میزکوه میز، میز صحرایی | Mensa |
گاو | ثور | Taurus |
گاوران | عوّا، گاویار، گایار، گاوچران، گُواز، بقار، صیّاح، حارسالشمال، حارسالسماء، بورطیس حارس، طاردالدب | Boötes |
گرگ | سبع | Lupus |
گونیا | خطکش، تراز، گونیای نجاری و خطکش | Norma |
گیسوان برنیکه | گیسهای برنیکه، گیسو | Coma Berenices |
مار | حیّه | Serpens |
هودرا | مار باریک، شجاع، هیدرا، اودرا | Hydra |
مارافسا | ماراَفسای، حوّاء، حامل مار، مارگیر، ماردار | Ophiuchus |
ماکیان | دجاجه، قو، مرغ، طایر، اوز العراقی، الفوارس | Cygnus |
ماهی | حوت، حوتین، سمکه، دوماهی، ماهی سپهر | Pisces |
ماهی پرنده | - | Volans |
ماهی جنوبی | حوت جنوبی، ماهی دَشتَری | Pisces Austrinus |
ماهی زرین | زرینماهی، ماهی طلایی، طلاماهی، ابوسیف، دلفینماهیان، شمشیرماهی | Dorado |
سهگوشه جنوبی | مثلث جنوبی، سهگوش دشتری، سهبر دَشتری | Triangulum Australe |
مرغ بهشتی | پرنده بهشتی، اَپا (گونهای پرستو)، بیپا | Apus |
مگس | مگس جنوبی، ذبابه | Musca |
میکروسکوپ | میکروبین، ریزبین | Microscopium |
نهنگ | کِتوس، قیطُس، هیولای دریایی، مجمع الکواکب، کَهت (از پارسی میانه) | Cetus |
هشتکان | اوکتان، هَشتَک، هشتان، اوکتانز، ثُمن، اُکتان | Octans |
هندی | هندو، سرخپوست | Indus |