نحوه تشکیل ستاره

گوی آتشین مورد نظر در نظریه انفجار بزرگ ، حاوی هیدروژن و هلیوم بود، که در اثر انفجار بصورت گازها و گرد و غباری در فضا بصورت پلاسمای فضایی متشکل از ذرات بسیاری از جمله الکترونها ، پروتونها ، نوترونها و نیز مقداری یونهای هلیوم به بیرون تراوش می‌کند. با گذشت زمان و تراکم ماده دربرخی سحابیها شکل می‌گیرند. این مواد متراکم رشد کرده و توده‌های عظیم گازی را بوجود می‌آورند که تحت عنوان پیش ستاره‌ها معروفند و با گذشت زمان به ستاره مبدل می‌شوند. بسیاری از این توده‌ها در اثر نیروی گرانش و گریز از مرکز بزرگ و کوچک می‌شوند، که اگر نیروی گرانش غالب باشد، رمبش و فرو ریزش ستاره مطرح می‌شود و اگر نیروی گریز از مرکز غالب شود، احتمال تلاشی ستاره و شکل گیری اقمار و سیارات می‌رود.

ستاره ها در شب

اگر شما شبی به آسمان نگاه کنید متوجه خواهید شد که به نظر می رسد درخشش آنها کم و زیاد می شود و اصطلاحا ستاره ها چشمک می زنند. حرکتی بسیار آهسته نیز در ستارگان آسمان دیده می شود. اگر مکان چندین ستاره را در مدت چند ساعت دقیقا بررسی کنید مشاهده خواهید کرد که همه ستارگان به آرامی به دور یک نقطه کوچک در آسمان در گردشند.

 

چشمک زدن ستارگان و کم و زیاد شدن درخشش آنها به دلیل حرکت جو زمین است. نور ستارگان به صورت پرتوهای مستقیم وارد جو می شوند. حرکت هوا دائما مسیر پرتوهای نور را تغییر می دهد.

عمر

هر ستاره دارای دوره عمر می‌باشد که بسته به نوع ستاره متفاوت است. ستارگان حجیم با نور بیشتر و حرارت زیاد عمر کوتاهتری نسبت به ستارگان کم نور و کوچک دارند. پایان عمر هر ستاره بستگی به میزان ذخیره هیدروژن در آن دارد. زمانی که هیدروژن درون ستاره‌ای پایان یابد هلیوم تبدیل به سوخت اصلی می‌شود و می‌سوزد. سوختن هلیوم سبب ایجاد گرمای بسیار زیادی می‌شود که تا آن زمان در ستاره پیش نیامده بوده‌است (این مراحل تا سوزاندن سیلیسیم پیش می‌رود زیرا تولید آهن که از همجوشی سیلیسیم به وجود می‌آید فرایندی گرماگیر و نه گرماده‌است) این گرمای زیاد سبب انبساط ستاره می‌شود و حجم آن را چند برابر می‌کند. مثلاً اگر زمانی خورشید شروع به سوزاندن هلیوم کند آنقدر انبساط می‌یابد که زمین در حجم زیاد آن محو می‌شود. این انبساط تا سر حد مریخ ادامه پیدا کرده و سپس متوقف می‌شود. مرحلهٔ بعدی بستگی به نوع ستاره دارد. ستارگان عظیم پس از این مرحله آنقدر انبساط یافته‌اند که دیگر نمی‌تواند جاذبه‌ای روی سطوح بیرونی خود داشته باشند. پس از آن این ستارگان منفجر شده و تبدیل به نواختر می‌گردند. هرچه ستاره بزرگ‌تر باشد میزان نواختر بزرگ‌تر خواهد بود. غول‌ها تبدیل به ابرنواختر می‌گردند. پس از آن این ستاره‌ها بسته به نوع نواختر ادامه عمر می‌دهند. نواخترهای معمولی تبدیل به کوتوله شده و عمری طولانی را آغاز می‌کنند. اما ابرنواخترها در خود فرو می‌ریزند و بسته به جرم هسته آن‌ها ستارگان بسیار کوچکی و چگالی به نام ستارگان نوترونی به‌وجود می‌آورند. این ستارگان عمر طولانی دیگری در پیش خواهند داشت. بعد از آن کوتوله‌ها یا کوتوله‌های سفید تبدیل به کوتوله سیاه شده و تا آخر جهان زندگی خواهند کرد. اگر جرم آن بسیار زیادتر از این موارد باشد تبدیل به سیاهچاله می‌شود.

نوع سوخت	دمای سطح (میلیون کلوین)	چگالی (kg/cm۳)	مدت زمان سوزاندن (سال)
H	۳۷	۰٫۰۰۴۵	۸٫۱ میلیون
He	۱۸۸	۰٫۹۷	۱٫۲ میلیون
C	۸۷۰	۱۷۰	۹۷۶
Ne	۱٬۵۷۰	۳٬۱۰۰	۰٫۶
O	۱٬۹۸۰	۵٬۵۵۰	۱٫۲۵
S/Si	۳٬۳۴۰	۳۳٬۴۰۰	۰٫۰۳۱۵

انرژی ستاره

انرژی ستارگان ناشی از واکنش‌های هسته‌ای است. ماده اصلی تشکیل دهنده ستارگان رشته اصلی، هیدروژن است. هیدروژن موجود در ستارگان طی فرایند همجوشی هسته‌ای به هلیوم تبدیل می‌شود و در حین این واکنش گرما و نور بسیار زیادی تابش می‌یابد.

نمودار هرتسپرونگ-راسل

درخشندگی‌

ز زمان باستان ستارگان بر اساس درخشندگی ظاهری تقسیم می‌شده‌اند. چشم ظاهری حدود ۶۰۰۰ ستاره را می‌تواند مشاهده کند. از نظر روشنایی [قدر] ظاهری رتبه‌بندی [قدر] ستارگان چنین است:

• قدر اول: ۲۰ ستاره روشنتر
• قدر دوم: حدود ۵۰ ستاره
• قدر سوم: حدود ۲۰۰ ستاره معرفی شده‌اند
• قدر چهارم: تنها حدود ۴۷۰ ستاره به‌طور ویژه معرفی شده‌اند
• قدر پنجم: تنها حدود ۲۲۰ ستاره به‌طور ویژه معرفی شده‌اند
• قدر ششم: تنها حدود ۵۰ ستاره به‌طور ویژه معرفی شده‌اند

  بیست ستاره روشن قدر اول

  ترتیب روشنایی	ستاره	قدر ظاهری	درجه قدر
  ۱	شباهنگ	۱٫۴۵-	I
  ۲	سهیل	۰٫۶۵-	I
  ۳	کرکس نشسته	۰٫۰۰	I
  ۴	عیوق	۰٫۰۵	I
  ۵	آلفا قنطورس	۰٫۱۰	I
  ۶	نگهبان شمال	۰٫۱۵	I
  ۷	رجل الجبار	۰٫۱۵	I
  ۸	شعرای شامی	۰٫۴۰	I
  ۹	ابط الجوزا	۰٫۴۵	I
  ۱۰	آخرالنهر	۰٫۴۵	I
  ۱۱	بتا قنطورس	۰٫۵۵	I
  ۱۲	کرکس پرنده	۰٫۷۵	I
  ۱۳	بزبان	۰٫۸۵	I
  ۱۴	قلب العقرب	۱٫۰۵	I
  ۱۵	بتا جوزا	۱٫۱۵	I
  ۱۶	فم الحوت	۱٫۱۵	I
  ۱۷	ذنب	۱٫۲۵	I
  ۱۸	آلفا صلیب	۱٫۲۵	I
  ۱۹	بتا صلیب	۱٫۲۵	I
  ۲۰	قلب الاسد	۱٫۳۵	I