چندعکس از ماه

• 

  سمتِ پیدای ماه

 
• 

  سمتِ پنهان ماه

 
• 

  قطبِ شمالیِ ماه

 
• 

  قطبِ جنوبیِ ماه

 
• 

  ماه از زمین

 
• 
 
• 
 
• 
 
• 

ماه در ادبیات

ماه را در فارسی ماج و ماس و مج و مهیر نیز گفته‌اند. صورت‌های این واژه در زبان‌های ایرانی کهن‌تر مانگ بوده‌است در ادبیات عرفانی همچنین گوهر شب‌چراغ کنایه از ماه است.

در ستاره‌شناسی قدیم گفته می‌شد که خانهٔ ماه سرطان است و شرف او در ثور است و این‌که ماه در فلک اول است و یکی از کواکب یا سیارات سبعه است. در ادبیات فارسی تابان، شب‌گرد، ناشسته‌رو، مهرپرور از صفات و شمع، چراغ، مشعله، شعله، نقره چنبر، دایره، شیشه، ساغر، پیمانه، قرص، ترنج، سیب، نسرین، صندل، پنبه، گوی، کف، پنجه از تشبیهات ماه است.

در اساطیر میان‌رودان خدای ماه را ایزدبانو سین می‌نامند.

توصیف ماه در شاهنامه فردوسی:

چراغست مر تیره‌شب را بسیچ		به بد تا توانی تو هرگز مپیچ
چو سی روز گردش بپیمایدا		شود تیره‌گیتی بدو روشنا
پدید آید آنگاه باریک و زرد		چو پشت کسی کو غم عشق خوَرد
چو بیننده دیدارش از دور دید		هم اندر زمان او شود ناپدید
دگر شب نمایش کند بیشتر		ترا روشنایی دهد بیشتر
به دو هفته گردد تمام و درست		بدان بازگردد که بود از نخست
بود هر شبانگاه باریک‌تر		به خورشید تابنده نزدیک‌تر
بدینسان نهادش خداوند داد		بود تا بود هم بدین یک نهاد

برنامه اکتشافی و پروژه ماه در ایران

نسان تاکنون ۷۳ مأموریت فضایی به سوی ماه انجام داده‌است. تغییرات دمایی زیاد بر سطح ماه، تابش‌های زیان بار کیهانی و بارش انواع شهاب‌سنگ‌ها اسکان انسان در ماه را با دشواری‌هایی روبه‌رو می‌کند. پژوهشگران آژانس فضایی ژاپن موفق به کشف حفره‌ای گدازه‌ای در کره ماه شده‌اند که به باور آن‌ها این حفره مکانی مناسب برای ساخت اقامتگاه‌های فضایی در آینده‌ای نه چندان دور خواهد بود.

سفر به ماه با فناوری‌های کنونی سه روز به درازا می‌کشد^[۹] و ماه تنها کره خارج از زمین است که انسان‌ها بر آن گام نهاده‌اند. در سال ۱۹۶۹ سازمان ناسا اعلام کرد که نخستین فضانوردان به نام‌های نیل آرمسترانگ و باز آلدرین در قالب پروژه آپولو بر سطح ماه فرود آمدند.

پروژه‌های ماه در ایران

ایرانی‌ها اگرچه تاکنون به ماه، فضاپیما ارسال نکرده‌اند، اما فعالیت‌های رصدی زیادی در این زمینه انجام داده‌اند. تصویر برداری از ماه آن هم با زمینه‌های هنری و نجومی از طرفداران زیادی در ایران برخوردار است. گروه دیگری ماه را همواره زیر نظر دارند و هر رویدادی را که به نحوی با آن در ارتباط باشد از نظر دور نمی‌دارند. تعداد بسیار زیادی هم هلال اول و آخر ماه را برای تصحیح تقویم‌های اسلامی به صورت دائم رصد می‌کنند. در این میان رصدخانه کوثر هم با همکاری ماه‌شناسان داخلی و خارجی، دائرةالمعارف تصویری ماه را اجرا نموده‌است. در ماه تاکنون ۶ پروژهٔ آپولو و ۵ پروژهٔ لونا انجام شده‌است و ۵ بار هم کاوشگران در ماه فرود آمده‌اند. کاوشگران ماه را به قسمت‌های مختلفی تقسیم کرده‌اند که به نام خلیج شبنم، خلیج رنگین کمان، دریای سرما، دریاچهٔ رؤیا، دریای آرامی، دریای رگبارها، اقیانوس توفان، دریای بخارها، دریای بحران، دریای آسایش، دریا ی باوری، دریای شهر، دریای ابر هاو دریای رطوبت.

ماموریت آپولو ۱۲

فاصله ماه

ماه نزدیک‌ترین جِرم آسمانی به زمین است و کرهٔ ماه در حدود سی برابر قطر زمین از زمین فاصله دارد. میانگین فاصلهٔ ماه تا زمین ۳۸۴٬۴۰۳ کیلومتر و قطر ماه ۳٬۴۷۶ کیلومتر است. به‌خاطر این نزدیکیِ نسبیِ فاصله، ماه در آسمان شب تقریباً به‌اندازهٔ خورشید دیده می‌شود، و گاه با گذر از جلوِ خورشید، باعث خورشیدگرفتگی نیز می‌شود.

مَهتاب نوری است که از خورشید آمده و از سطح ماه رو به کره زمین بازتابانده شده. نور تقریباً در مدت ۱٫۳ ثانیه فاصله بین زمین تا ماه را طی می‌کند.

سراسرنمای فاصلهٔ ماه تا زمین

ویژگی های فیزیکی

ویژگی‌های فیزیکی

بر طبق یافته‌های جدید آب در ماه موجود است و برخلاف زمین، ماه دارای هوا، زندگی و میدان مغناطیسی نیست. نمی‌توان گفت که ماه کاملاً غیرفعال است، زیرا «ماه‌لرزه» را باید نشانه‌ای از وجود نوعی حرکت در درون آن دانست. ماه در دوران گذشته، آتشفشانهایی داشته‌است؛ اما غالب حفره‌هایی را که در آن می‌بینیم، نتیجه اصابت سنگ‌های آسمانی در اولین روزهای شکل‌گیری آن است. بعضی از این حفره‌ها عظیمند برای نمونه عمق حفره نیوتون ۸٬۰۰۰ متر است. هنگامی که سفینه فضایی شوروی به نام لونا ۳ از پشت ماه عکس گرفت، دانشمندان دیدند که روی پنهان ماه درست مانند روی آشکار آن نیست. در آنجا، تعداد حفره‌ها بسیار بیشتر بود؛ اما به‌طور کلی، از حفره‌های روی آشنای ماه کوچک‌تر بودند.